در قسمتی از مفاد قانون تجارت در مورد نوعی شرکت تجاری به نام شرکت تضامنی اشاره کرده است که مقاله ای که در پیش رو مشاهده مینمایید در مورد قوانین و مقرراتی میباشد که کشور در مورد این شرکت ها وضع کرده است و در مورد کلیه مباحث مربوط به این شرکت ها از جمله ثبت . انحلال . تقسیم سود . مسئولیت اعضا و ...تجزیه و تحلیل نموده و مورد بررسی قرار داده است. شرکت ها تضامنی از شرکت های تجاری ای محسوب میشود و به علت خصوصیات ویژه ای که دارد متناسب بافعالیت های تجاری میباشد. در این مقاله سعی شده تا به بررسی نحوه ثبت چنین شرکت هایی و نحوه انحلال و چگونگی مدیرت بر چنین شرکت هایی پرداخته و این نوع شرکت ها را بصورت کامل بررسی نماید.
نحوه ثبت شرکت تضامنی
جهت ثبت شرکت تضامنی ابتدا باید فرم های مربوط به شرکتنامه از اداره ثبت شرکت ها تهیه و تنظیم گردد در شرکتنامه با ید شرح فعالیت شرکت و نشانی دقیق تجارتخانه (مرکز اصلی ) و اطلاعات دقیق و محل اقامت کلیه شرکا ثبت گردد. جهت تاسیس شرکت های تضامنی چنانچه سرمایه شرکت نقدی باشد باید کاملا پرداخت گردد و اگر سهم شرکا غیر نقدی باشد باید ارزش ریالی آن مشخص گردد. در زمان تاسیس شرکت میبایست اساسنامه بوسیله اعضا مشخص و بعنوان آیین نامه شرکت تعیین گردد. ثبت تماتمی این شرکت ها بر طبق ماده قانون 195 قانون تجارت ضروری و انجام کلیه قوانین ثبت شرکت ها برای این شرکت ها الزامی میباشد
توضیحاتی در مورد شرکت تضامنی و اعضا
نحوه سازماندهی شرکت تضامنی:
- طریقه انتصاب و عزل مدیر:در شرکت های تضامنی یک نفر مدیر عامل از میان کلیه عضو های شرکت انتخاب میشود شرکت را اداره میکند .در این نوع شرکت های ممکن است مدیر عامل شخصی بجز اعضا باشد(ماده 126 قانون تجارت).در صورتی که مدیر از بین اعضا شرکت باشد و در اساسنامه قید شده باشد توسط اکثریت شرکا امکان عزل مدیرعامل ممکن است و اگر از غیر از اعضا شرکت باشد با توجه به ضوابط از پیش تعیین نشده که در اساس نامه موجود است با توجه به تصمیات اتخاذ شده بوسیله اکثریت اعضا قابل عزل میباشد. اگر خلع سمت مدیر عامل بدون دلایل و موارد موجه باشد مدیر این حق را دارد که از آن شرکت خسارت دریافت نماید. اگر مدیر عامل مقام منتصب شده به وی در شرکت نامه قید شده باشد امکان استعفا و یا عزل وی وجود ندارد مگر اینکه کلیه اعضا موافقت نمایند ولی اگر در شرکت نامه این موارد قید شده باشد امکان تعویض و یا عزل مدیر عامل با توجه به تصمیم اکثریت اعضا امکان پذیر است. اگر سمت مدیر عامل در شرکت نامه و اساسنامه وجود نداشته باشد اعضا شرکت میتوانند وی را عزل نمایند و شخص مدیر عامل نیز میتواند استعفا دهد .
- حدود اختیار مدیر عامل:مدیر شرکت تضامنی برای اینکه شرکت را در مقابل شخص سوم متعهد نماید باید با نام شرکت و با اختیارات خود هرگونه اقدام لازم را مبذول نماید وگرنه در صورت بروز هر مورد و مشکلی مسئولیت کامل با مدیر میباشد . دو گزینه وجود دارد که در محدوده اختیار مدیر میباشد اول اینکه تا زمانی که شرکت دارای زیان بوده و جبران نشود قسم سود شرکت دارای ممنوعیت میباشد دوم اینکه مدیر در عملیاتهای تجاری دارای محدودیت میباشد.
- وظایف مدنی مدیر عامل:وظایف مدنی مدیر عامل در برابر شرکت تابع ضوابط موجود در زمان انعقاد وکالتنامه بوده و نیز وظایف مدیر عامل در برابر اعضا شرکت تابع اصل های موجود در قوانین کلی حقوق مدنی میباشد بخصوص مقرارتی که در اساسنامه ذکر شده است.
تعهد شریک های شرکت های تضامنی در برابر طلبکاران شرکت
شریک های شرکت تضامنی مسئولیت تضامنی دارند و کلیه بستانکاران مطالبات خود را از شرکت مطالبه می نمایند. حال اگر دارائی شرکت تکافوی ادای دیون بستانکاران را نکند اشخاص اخیر حق دارند به شرکای شرکت تضامنی جهت وصول مابقی مطالبات خود منفردا و یا مجتمعا مراجعه نمایند. هیچیک از شرکا نمی توانند با استناد به اینکه میزان قروض شرکت از میزان سهم او در شرکت تجاوز می نماید از تادیه قروض شرکت امتناع ورزد فقط در روابط بین شرکا مسئولیت هر یک از آنها در تادیه قروض شرکت به نسبت سرمایه ای خواهد بود که در شرکت گذاشته اند. آن هم در صورتی که در شرکت نامه ترتیب دیگری اتخاذ نشده باشد (مستفاد ازماده 116 ق.ت).
در تائید مطالب بالا ماده 4ظ 3 ق.ت. می گوید : (در کلیه مواردی که به موجب قوانین یا موافق قراردادهای خصوصی ضمانت تضامنی باشد طلبکار می تواند به ضامن و مدیون اصلی مجتمعا رجوع کرده یا پس از رجوع به یکی از آنها و عدم وصول طلب خود برای تمام یا بقیه طلب به دیگری رجوع نماید منافع درشرکت تضامنی به نسبت سهم الشرکه بین شرکا تقسیم می شود مگر آنکه شرکتنامه ترتیب دیگری مقرر داشته باشد لیکن تادیه هر نوع منفعت به شرکا تا زمانی که کمبود سهم الشرکه شرکا به علت زیان های وارده جبران نشده باشد ممنوع خواهد بود(مستفاد از مواد 119 و 132 ق.ت)
تعهد شریک های شرکت های تضامنی در برابر طلبکار شخصی خود
طلبکاران شخصی شرکا حق ندارند که طلب خود را از دارائی شرکت تامین و یا وصول نمایند. اما می توانند نسبت به سهمیه مدیون خود (شریک تضامنی شرکت) از منافع شرکت یا سهامی که ممکن از در صورت انحلال شرکت عاید مدیون مزبور گردد هر اقدام قانونی که مقتضی باشد به عمل آورند. طلبکاران شخصی شرکا در صورتی که نتوانسته باشند طلب خود را از دارائی شخصی مدیون وصول کنند و سهم مدیون از منافع شرکت برای تادیه طلب آنها کافی نباشد می توانند انحلال شرکت را تقاضا نمایند. (مستفاد از ماده 129 ق.ت
در مورد تهاتر دین های طلب شده در ماده 13ظ ذکر شده که خلاصه آنها عبارتند از :
- مدیون شرکت حق ندارد در مقابل طلبی که از یکی از شرکا شرکت مزبور دارد استناد به تهاتر کند
- شریک شرکت نیز نمی تواند در مقابل کسی که به شرکت مدیون بوده ولی از شریک مزبور طلب شخصی دارد استناد به تهاتر کند.
- تهاتر دیون طلبکار شخصی یکی از شرکا پس از انحلال شرکت به دلیل از بین رفتن شخصیت حقوقی شرکت وتعلق دارائی آن به شرکا تجویز شده است (در اینجا اصل تفکیک شخصیت حقوقی شرکت با شرکا مورد توجه قرار گرفته است
نحوه قسم سود
هر گونه سود درشرکت تضامنی به نسبت سه مشرکا بین شرکا تقسیم می شود مگر آنکه شرکتنامه ترتیب دیگری مقرر داشته باشد لیکن تادیه هر نوع منفعت به شرکا تا زمانی که کمبود سهم الشرکه شرکا به علت زیان های وارده جبران نشده باشد ممنوع خواهد بود(مستفاد از مواد 119 و 132 ق.ت).
نحوه منحل نمودن شرکت تضامنی
هنگامی که شرکت مقصودی را که برای آن تشکیل شده است انجام داده یا انجام آن غیر ممکن شده باشد وقتی که شرکت برای مدت معینی تشکیل و مدت منقضی شده باشد و بالاخره در صورت ورشکستگی شرکت شرکت تضامنی منحل می گردد (فقرات 1و 2و 3و ماده 93 ق.ت) موارد دیگری که باعث انحلال شرکت می شوند عبارتند از :
تراضی تمام شرکا صدور حکم انحلال از دادگاه تقاضای فسخ از طرف یکی از شرکا ورشکستگی یکی از شرکا و در خاتمه فوت یا محجوریت یکی از شرکا
- نحوه ثبت نمودن و اعلام نمودن انحلالانحلال شرکت تضامنی باید طبق ماده (2ظ ظ ق.ت) ناظر به مواد 195 و 197 همان قانون و برابر نظامنامه وزارت عدلیه اعلام شود. این نظامنامه در ماده 9 خود می گوید: (در هر موقع که تصمیمات راجع به تمدید مدت شرکت زائد بر مدت مقرر یا انحلال شرکت قبل از مدت معینه یا تغییر کیفیت تفریغ حساب یا تغییر اسم شرکت یا تغییر دیگر در اساسنامه یا تبدیل و یا خروج بعضی از شرکا ضامن از شرکت اتخاذ شود و همچنین در هر موقعی که مدیر یا مدیران شرکت تغییر می یابد و یا تصمیمی نسبت به مورد معین در ماده 58 قانون تجارت اتخاذ شود مقررات این نظامنامه راجع به ثبت و انتشار باید در مورد تغییرات حاصله نیز رعایت شود.
- شرکا شرکت تضامنی مکلفند که انحلال خود را با تقدیم مدارک مقرر بدوا در اداره ثبت شرکتها به ثبت برساند و سپس در ظرف ماه اول از تاریخ ثبت انحلال آن را به هزینه خود شرکت توسط اداره ثبت محل در روزنامه رسمی و یکی از جراید کثیر الانتشار مرکز اصلی شرکت منتشر نمایند.
- نحوه تسویه حساب شرکت تضامنیشرکت تضامنی پس از انحلال باید تسویه شود. در بعضی کشورها شرکت پس از انحلال و در حلا تسویه می تواند با شرکت دیگر ادغام شده ویا نوع خود را تغییر دهد . بدین ترتیب تسویه صورت نمی گیرد. در قانون تجارت ایران تبدیل شرکت تضامنی به شرکت سهامی (اعم از عام و خاص) فقط در زمان حیات شرکت پیش بینی شده است (ماده 135 ق.ت.) و ظاهرا چنین تبدیلی پس از انحلال امکانپذیر نمی باشد ولی با اصلاح ماده 135 مذکور شرکا می توانند پس از پرداخت طلب طلبکاران حتی در زمان انحلال شرکت و در طول مدت تصفیه شرکت تضامنی را به شرکت سهامی عام و خاص تبدیل نماید..
- مدیر یا مدیران تسویه دارائی شرکت منحله را نقد و مطالبات شرکت را نیز وصول می نمایند. همچنین دیون شرکت را پرداخته و در آخر دارائی باقیمانده شرکت را بین شرکا تقسیم می کنند.
- وظیفه های مدیر جهت تسویهاز کارهایی که مدیر تصفیه مکلف به اجرای آن می باشد خاتمه دادن به کارهای جاری شرکت و اجرا نمودن تعهدات شرکت می باشد و در صورت نیاز می تواد برای اجرای تعهدات شرکت معاملات جدیدی نیز بنماید. از جمله کارهای دیگر مدیر تصفیه وصول مطالبات شرکت تضامنی و تقسیم دارائی شرکت می باشد آن قسمت از دارائی شرکت که در مدت تصفیه مورد نیاز نمی باشد بطور موقت بین شرکا تقسیم می شود. مدیر یا مدیر عامل تصفیه حساب شرکا را نسبت به هم وسهم هر یک از شرکا را از نفع و ضرر تعیین می نماید. در صورت اختلاف نظر در موردتقسیم بین شرکا حل مساله با دادگاه ذیصلاح می باشد..
- در قانون تجارت ایران تبدیل شرکت تضامنی به شرکت سهامی (اعم از عام و خاص) فقط در زمان حیات شرکت پیش بینی شده است (ماده 135 ق.ت.) و ظاهرا چنین تبدیلی پس از انحلال امکانپذیر نمی باشد ولی با اصلاح ماده 135 مذکور شرکا می توانند پس از پرداخت طلب طلبکاران حتی در زمان انحلال شرکت و در طول مدت تصفیه شرکت تضامنی را به شرکت سهامی عام و خاص تبدیل نماید.
- برگزیدن مدیر جهت تسویهامر تصفیه درشرکت تضامنی با مدیر یامدیران شرکت می باشد مگر آنکه شرکای ضامن اشخاص دیگری را از خارج یا از بین خود برای تصفیه معین نمایند. در صورت عدم توافق سایر شرکا با اشخاص تعیین شده دادگاه عمومی اشخاصی را برای امر تصفیه تعیین خواهد کرد. اسامی مدیرانی که غیر از مدیران شرکت باشند باید در اداره ثبت شرکتها در تهران و دردایره ثبت شرکتها در شهرستانها به ثبت و آگهی برسد.
مشمول مرور زمان
دفاتر هر شرکتی که محل شده با نظر مدیر ثبت اسناد در محل معینی از تاریخ ختم تصفیه تا ده سال محفوظ خواهد ماند (در ماده 217 ق.ت) ضمنا مدت مرور زمان در دعاوی مطروحه از طرف اشخاص ثالث علیه شرکا یا وراث آنها راجع به معاملات شرکت در صورتی که شرکا یا وراث قانونا مسئول باشند 5 سال است و مبدا مرور زمان از روزی است که انحلال شرکت تضامنی یا ستعفا شریک یا اخراج او از شرکت در اداره ثبت شرکتها به ثبت رسیده و در روزنامه رسمی آگهی شود. چنانچه طلب پس از ثبت و آگهی مزبور قابل مطالبه شده باشد مرور زمان از روزی شروع می شود که طلبکار حق مطالبه پیدا کرده باشد.
- مرور زمان پیش بینی شده در ماده 219 ق.ت. که مدت آن 5 سال است مانند سایر مرورزمانهای مندرج در قانون تجارت قاعده خاص بوده و به قوت خود باقی است و با احراز شرایط زیر جاری می گردد.
- دعوی شخص ثالث علیه شرکای شرکت تضامنی یا وراث آنها باشد.
- شرکای یا وراث آنها قانونا مسئول قرار داده شده باشند
- شریک های شرکت تضامنی در مدت 5 سال از تاریخ جاری شدن مرور زمان هر کدان منفردا و متضامنا در مورد
- مبدا مرور زمان از تاریخ ثبت انحلال شرکت یا کناره گیری شریک یا اخراج او از شرکت در اداره ثبت و اعلان در مجله رسمی شروع می شود
- دعوی شخص ثالث راجع به معاملات (تعهدات) شرکت باشند
- تعهدات شرکت درمقابل اشخاص ثالث مسئول می باشند .
22890120
منبع: سامان ثبت